هر کسی با شنیدن کلمه ی شی قیمتی یا نفیس به یاد مجسمه های زیرخاکی و یا گنج پیدا کردن می افتد. بسیاری از ما این اشیا را در موزه ها و یا نمایشگاه های خاص خود دیده ایم. بسیاری از این کالاها هرکدام مربوط به یک دوره باستانی خاص هستند و بسیار دیگر که مربوط به عصر حاضر هستند دارای هنرمندان و صنعتگران خاص خود می باشد . در همه جای دنیا مردم بسیاری حاضر بخش خرید و فروش چنین چیزهایی هستند که گاهاً برای هر کدام از این اجسام مزایده های میلیون دلاری برپا می شود.
یکی از موضوعات مهم در اشیاء عتیقه و نفیسه موضوع تعیین قیمت آنها و ارزیابی اصالت اجناس است. کارشناس رسمی دادگستری رشته اشیاء عتقیه و موزهای ما به روشهای مختلف به بررسی کالاهای نفیس میپردازند و اقدام به ارزش گذاری اشیاء نفیس میکنند که در ادامه به برخی از این موارد اشاره میکنیم.
بخش زیادی از این اجسام نفیس و ارزشمند از کشورهایی مانند ایران مصر هند و… که دارای پیشینه تاریخی بسیاری هستند به صورت قاچاق از مرزهای این کشورها خارج شده و سپس در مزایده کشورهای اروپایی و آمریکایی به نمایش در می آیند. که در صورت کشف آنها کارشناسان ما به تعیین قیمت عتیقه میپردازند. اگر بخواهیم این اشیا قیمتی را دسته بندی کنیم می توانیم آن ها را به دو دسته ی معاصر و تاریخی دسته بندی کنیم.
الف_آثار نفیس تاریخی: در بخش اول اگر بخواهیم اشیا تاریخی را بررسی کنیم می توانیم به لوح های سنگی سکه های زرین و سیمین مجسمه ها و پیکر تراشه ها و حتی گاه آن قسمتی از یک بنا مانند سرستون ها و سردر های تاریخی اشاره کنیم.به عنوان مثال خیلی از قسمتهای کاخ تخت جمشید در موزه لوور پاریس فرانسه به نمایش درآمده که متعلق به دوره هخامنشیان ایران باستان تعلق دارد.
سفالینه ها و مجسمه ها:
این گروه از اشیا نفیس و قیمتی دارای طیف بسیار عظیمی از گوناگونی هستند که به نوعی هرکدام یک تاریخ خاموش و غیر خطی هستند. سفالینه ها و ظروف هرکدام بسته به جنس خود که ممکن است سفالی یا سنگی باشند و یا حتی فلزی می توان به هنر و تفکر صنعتگران آن دوره تاریخی و یا حتی شیوه زندگی مردم پی برد. در بسیاری از تمدن های موجود در این خاک می توان به این موضوع پی برد به گونه ای که اولین انیمیشن تاریخ در گرداگرد یک ظرف سفالینه نقاشی شده است که این ظرف به عنوان یک سند محکم تاریخی راوی هنروری هنرمندان ایران باستان و تمدن ایلام است.
کتاب:
در قسمت دیگری می توان به بررسی کتب تاریخی پرداخت با توجه به اینکه جنس کتاب ها از موادی همچون پوست آهو پاپیروس و سپس در دوره های بعدی کاغذ بوده است ارزش این نسخ بسیار بالا و حائز اهمیت باستان شناسی و زبان شناسی است. کتاب های خطی از آنجایی که نسخه های قدیمی تری هستند بسیار منابع خوبی برای بررسی کتاب هایی هستند که از گذشته به جا مانده یا به زبانی دیگر می توان با استفاده از این نوع خطی قدیمی و مقایسه آنها با دیگر نسخه ها به شناسایی نسخه اصلی کتاب کمک کرد.
سکه های مضروب در هر دوره تاریخی:
تمدن هخامنشیان اولین تمدن در طول تاریخ است که به ضرب سکه پرداخت. پس از دوره مبادله کالا به کالا اصلی ترین نیاز بشر برای مبادله چیزی شبیه پول بود. سکه های ضرب شده اغلب دارای عکس و مهر سلاطین هر دوره بودند. در ایران از آنجایی که حکومت مرکزی ضرب سکه را بر عهده داشت سلسله و هر پادشاه سکه های مخصوص خود را ضرب می کردند. در اروپا نیز هر فئودال و بعدها کولی هایی که در اطراف قلعه های این ها زندگی می کردند اجازه ضرب سکه های مخصوص به خود را داشتند. در طول تاریخ از فلزات مختلف ای برای ضرب سکه ها استفاده می شد که پر کاربرد ترین این فلزات طلا نقره مس و مفرغ هستند .
ابزار های جنگی و سلاح های جنگاوران
در بسیاری از تاریخ جنگ های بسیاری اشاره شده که در جغرافیا های مختلف این کره خاکی روی داده. هر تمدن به شیوه خاص خود برای دفاع یا حمله به تمدن ای دیگر نیاز به ابداع ابزارهای جنگی مخصوص خود داشته است که گاهاً این مسئله می توانسته باعث افول یک تمدن و یا حتی قدرت گرفتن آن شود برای مثال می توان اختراع توپ و استفاده از آن در جنگ های ایران و عثمانی اشاره کرد. همچنین میزان پیشرفتگی در طراحی و یا حتی آلیاژ های مورد نیاز ساخت سلاح ها می تواند معیار خوبی برای سنجش یک قدرت یک تمدن باشد.
ب_آثار نفیس معاصر: اگر بخواهیم در دوره معاصر را یک دوره معاصر هنری پس از رنسانس در اروپا و در ایران پس از انقلاب مشروطه در نظر بگیریم می توانیم هنرمندان بسیاری را در زمینه های مختلف از جمله نقاشی مجسمه سازی و پیکر تراشی طراحی صنعتی مانند مبلمان و یا حتی وسایل نام ببریم. شاید یکی از جنبش هایی که توانستن تاریخ اروپا را تغییر بدهد مدرسه هنرهای صنایع دستی در آلمان که امروزه ابداعات و وسایلی که هنرمندان و صنعتگران و معماران آن مدرسه ساختند جزوه نفیس ترین آثار هنری در جهان هستند.
تابلوهای نقاشی:
در ایران نقاشان بسیاری مانند کمال الملک فرمانفرماییان و… وجود دارند که آثار آنها دارای ارزشی جهانی و هنری است. بسیاری از این آثار هم اکنون در موزه های اروپا و آمریکا نمایش داده می شود و دارای ارزش ما دی بالایی هستند.در اروپا نیز نقاشان بزرگ بسیاری در دوره معاصر می زیستند که آثار آنها گاهاً با محبوبیت یک فیلم مقایسه می شود مانند پیکاسو و یا سالوادور دالی.
مجسمه ها و پیکره ها:
پس از از وقوع رنسانس در اروپا و قدرت گرفتن صنعتگران و هنرمندان کم شدن سلطه کلیسا یکی از هنرهایی که بسیار جان گرفت هنر پیکر تراشی و یا مجسمه سازی است هنرمندان بزرگی از جمله میکل آنژ( مایکل آنجلو) بهترین کارهای خود را ساختند. در ایران نیز تندیس سازان هنرهای خود را در قالب تندیس سردیس و یا پیکره به همگان عرضه کرده اند.
موسیقی و فیلم:
یکی دیگر از چیزهایی که کلکسیونرهای عصر حاضر بسیار برای آن ارزش قائل هستند صفحات اصلی و قدیمی موسیقی است که برای گرامافون حاضر شده ارزش هر صفحه میلیون ها تومن میرسد. همچنین فیلم های قدیمی نسخه اصلی میتوانند دارای ارزش فرهنگ بسیار بالایی باشد همچنین اگر این فیلم ها مستند از یک واقعه تاریخی باشد حتی می توان به عنوان یک سند ملی مطرح شود و از آن در جاهای مختلفی از جمله دانشگاه استفاده شود.
- همچنین اگر بخواهیم از لحاظ جغرافیایی به بررسی وجود اشیا نفیس تاریخی به پردازیم باید این نکته را در نظر بگیریم که تمدن های بسیاری وجود دارند که در خاک آن ها میراثی به ارزش تاریخ خفته است.سفالینه های تمدن ایلام همچنین ظرف های مفرغی سکه های مربوط به این دوره بسیار ارزشمند و حائز اهمیت از لحاظ باستان شناسی و بررسی سیر تاریخی تمدن های این خاک هستند.این تمدن ها را میتوان به دو دسته ی تمدن های رودخانه ای و تمدن های جدید تقسیم بندی کرد: تمدن هند، مصر، چین، ژاپن و تمدن های بین النهرین از جمله تمدن های رودخانه ای و تمدن های آزتک و مایا جزو تمدن های جدید می باشد هر کدام از این تمدن ها دارای آثار نفیس و تاریخی مخصوص به خود هستند که در نوع خود منحصر به فرد و بی نظیرند.
بنابراین در صورتی که قصد خرید و فروش اجناس نفیس را دارید میتوانید با مراجعه به کارشناسان ما اقدام به ارزیابی و تعیین قیمت آن بفرمایید. همچنین در صورتی که نیاز به حسابرسی و حسابداری امور خود در موضوعاتی چون مهاجرت و غیره دارید میتوانید با کارشناس رسمی دادگستری رشته حسابداری و حسابرسی تماس حاصل نمائید.
در خصوص خارج کردن عتیقه از کشور می توان گفت به صورت عادی امکان پذیر نیست اما در شرایط خاص با انتقال به گمرک و طی مراحل قانونی امکان پذیر است. عتیقه شامل تمامی لوازم و اجناس مربوط به دوره های قبل می شود. اهدافی که در خصوص آن خارج کردن عتیقه صورت می گیرد شامل به نمایش گذاشتن آثار و بقایای اثر در موزه ها، گالری ها و فرهنگسراها جهت بازدید عمومی و یا تحقیق و بررسی آن ها می باشد. در خصوص نحوه خارج کردن آنها و روند اداری آن می توان از کارشناس رسمی کمک گرفت. معمولا برای خارج کردن عتیقه گزارش کارشناس در خصوص ارزیابی آن الزامی است از این رو کارشناسان ما به بررسی این موضوع پرداختهاند.
انواع عتیقه و آثار هنری
در واقع عتیقه ها و آثار هنری شامل تمامی ظروف، سفالینه، طلا و جواهرات، صنایع دستی اعم از گلیم، سوزن دوزی، چرم دوزی، حصیربافی و غیره می باشد. این عتیقه ها ممکن است به صورتی واثع شوند که قابلیت ارزیابی، بررسی و تحقیق داشته باشد و یا جهت ارائه به موزه ها برای بازدید عموم به کار رود.
خارج کردن عتیقه
طبق ماده هفدهم قانون حفظ آثار ملی چنانچه به اهداف تجاری و خرید و فروش عتیقه از کشور خارج گردد نیازمند کسب اجازه از دولت است و دولت می تواند از اجازه آن ممانعت نماید. اشخاصی که در خصوص این تجارت گام بر می دارند می توانند با توجه به نظر کارشناس اقدام به کسب اجازه از دولت نمایند. در نهایت خارج کردن عتیقه از کشور منوط به کسب اجازه از دولت است. اما دولت در شرایط خاصی این اجازه را تصویب می نماید. کارشناس در این خصوص می تواند با بررسی و پیگیری این موارد نسبت به نحوه خارج نمودن آن اقدام نماید.
نحوه خارج نمودن عتیقه
عتیقه ها و آثار ملی به اهدافی نظیر تحقیق و بررسی و به نمایش گذاردن در نمایشگاه های بین الملی به منظور آشنایی با فرهنگ و اقلیم کشور ممکن است نیاز به خروج از کشور داشته باشند. این عتیقه ها و آثار ارزشمند در مکان های امنی نظیر موزه ها، نمایشگاه های بین المللی و گالری ها به نمایش گذاشته می شوند و در نهایت مورد توجه قرار می گیرند. با این روش می توان فرهنگ و تاریخ کشور را به راحتی به همگان معرفی نمود. در این خصوص نیاز به طی مراحل قانونی توسط کارشناس دارد و کارشناس می تواند روند را مورد پیگیری و بررسی قرار بدهد.
کارشناس رسمی دادگستری رشته اشیاء عتیقه می تواند در خصوص خارج نمودن عتیقه و آثار ملی از کشور پیگیری و بررسی نماید. عمده اهداف خروج عتیقه از کشور مربوط به قرار دادن در نمایشگاه ها و موزه ها و گالری های بین المللی به جهت تحقیق و بررسی خواهد بود. کارشناس می تواند در این زمینه مشاهدات و مدارک را بررسی نموده و راهنمایی ها و پیگیری های لازم را بنماید.
بنابراین در صورتی که قصد برگزاری موزه با اشیاء عتیقه خود در خارج از کشور دارید و یا نیاز به ارزیابی میتوانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمائید. همچنین برای بررسی امور گمرگی خود با کارشناس رسمی دادگستری رشته امور گمرکی مراجعه نمائید.

یکی از وظایف کارشناس رسمی دادگستری عتیقه، تعیین قدمت و سن اشیاء عتیقه می باشد. اگر شما از موزه ها دیدن کرده باشید، حتما متوجه شده اید که بر روی وسایل عتیقه سن آن نیز مشخص شده است. این کارشناسان برای تخمین سن اشیاء عتیقه، از وسایل و امکانات خاصی استفاده می کنند. در ابتدا برای تخمین قدمت اشیاء، لازم است که کارشناس رسمی موزه اطلاعاتی در مورد فرهنگ های گذشته، سبک نوشتن آن زمان و آداب و رسوم هر دوره، اطلاعات جامع و کاملی را به دست آورد. این اطلاعات می تواند راهنمای موثری برای تخمین قدمت اشیاء باستانی باشد. بعد از این که سن اشیاء عتیقه مشخص شد، اگر این اشیاء متعلق به ۱۰۰ سال قبل و یا بیشتر باشد، جزء آثار فرهنگی محسوب شده و متعلق به دولت است. هر گونه خرید و فروش آن غیر مجاز بوده و پیگرد قانونی دارد.
سیستم کربن 14 یکی از ابزارهایی است که کارشناس دادگستری عتیقه برای تعیین سن اشیاء استفاده می کند. این روش دارای محدودیت بوده و فقط برای تخمین قدمت اشیایی استفاده می شود که در گذشته، آن موجود زنده بوده است. از این عنصر به این دلیل استفاده می شود که در تمام موجودات زنده وجود دارد و مقدار آن در زمان زنده بودن این موجودات مشخص است. اما بعد از مرگ این موجودات، بر اساس سال های مختلف تغییراتی می کند. عنصر کربن دارای ایزوتوپ کربن 14 و 12 می باشد. نسبت این دو در بدن موجودات زنده ثابت می باشد. اما بعد از مرگ نسبت کربن 14 کم شده و کربن 12 همچنان ثابت است. برای استفاده از این روش ابتدا این نسبت را در نمونه زنده محاسبه کرده و سپس با مقایسه با نمونه، سن آن را به دست می آورند.
روش دیگر استفاده از ترمولومیناس است. این روش بر پایه حرارت کار می کند. برای استفاده از این روش، اشیاء را تا دمای 500 درجه سانتی گراد حرارت می دهند. حرارت دادن باعث تولید الکترون و تولید الکترون نیز باعث تولید نور می شود و از مقدار نور تولیدی می توانند سن و قدمت اشیاء عتیقه را تخمین بزنند.
اشعه ایکس فلوئورسنس نیز یکی از بهترین روش های تخمین سن اشیاء عتیقه است. این دستگاه فاقد سیم است و به همین دلیل به راحتی قابل انتقال است و در هر مکانی نیز قابل استفاده است. با این روش می توان سن اشیاء عتیقه را خیلی سریع تشخیص دهند.
علاوه بر این روش ها روش های دیگری نیز برای تخمین سن اشیاء عتیقه وجود دارد که عبارتند از: آرکائومگنتیت، دندروکرنولوژی، تاریخ گذاری آمینواسید
اگر شما نیز در منزل خود عتیقه ای دارید که مایل هستید از سن و قدمت آن با خبر شوید می توانید به کارشناس رسمی دادگستری موزه مراجعه کنید تا قدمت و سن آن ها را تشخیص دهند.

بعد از پیدا شدن عتیقه، مسئله مهم آن تعیین قیمت و ارزش عتیقه می باشد، این کار به وسیله ی کارشناس رسمی دادگستری عتیقه انجام می شود، این کارشناس درباره نحوه قیمت گذاری و ارزش گذاری بیان کرد:
بعد از پیدا شدن زیرخاکی برای تعیین قیمت آن به درخواست مردم به خریدن آن عتیقه توجه می کنند چون تقاضای بیشتر مردم باعث ایجاد رقابت می شود و بعد از بررسی های لازم قیمت آن را مشخص می کنند، قیمت برخی از عتیقه جات مانند، اسکناس، سکه را بصورت سالیانه تعیین می کنند و آن در کتابچه هایی نوشته و در اختیار عتیقه فروشان قرار می دهند، البته ممکن است هنگام خریدن اشیاء عتیقه فروشنده مقداری پایین تر از قیمت های کتاب بدهد، لازم به ذکر است که بدانید در تعیین قیمت ارزش عتیقه نیز موثر است، برای تعیین ارزش عتیقه ابتدا کارشناس عتیقه قدمت و سن آن را مشخص می کند، چون هر چقدر سن عتیقه بیشتر باشد ارزش آن نیز بیشتر است و اشیاء عتیقه که مربوط به بیشتر از صد سال گذشته هستند، ارزش آن به قدری که جزء آثار تاریخی محسوب می شود و نشانگر هویت ملی هستند، بعد از تعیین قدمت به جنس آن نگاه می کنند، موادی که برای ساختن عتیقه استفاده می شود در ارزش آن تاثیر مستقیم دارد مثلا اشیاء نقره ای دارای ارزش بالاتری هستند، بعد از تعیین جنس مشخص می کنند که فردی که عتیقه را ساخته است در کارش چقدر مهارت داشته است و برای ساخت آن چقدر زمان را صرف کرده است، ضمنا اگر عتیقه دارای کاربرد های مختلف باشد و در موارد متفاوتی استفاده شود نیز دارای ارزش بالاتری است و اشیاء عتیقه ای که ویژگی ها وخصوصیات یک فرهنگ را نشان دهند نیز ارزش بالاتری دارند، کارشناس رسمی عتیقه بعد از تعیین ارزش و قیمت عتیقه آن را در اختیار عتیقه فروشان قرار می دهند که با توجه به قیمت آن عتیقه جات خود را بفروشند و بر بازار خرید و فروش عتیقه نظارت می کنند.
همچنین شما نیز اگر مایلید از قیمت اشیاء عتیقه خود آگاه شوید و یا عتیقه بخرید می توانید از کارشناس دادگستری عتیقه تماس و از کمک و راهنمایی ایشان استفاده نمایید.

در حال حاضر با بیشتر شدن باند های حرفه ای قاچاق و افرادی که در صدد نابود کردن هویت ایران هستند و دنبال به وجود آوردن بی نظمی و اختلال در ایران می باشند از بیکاری و اعتیاد جوانان سوء استفاده می کنند و با وعده های دروغین آن ها را به قاچاق عتیقه تشویق می کنند برای نظارت در این زمینه و برخورد با متخلفین به کارشناس رسمی دادگستری اشیاء عتیقه احساس نیاز می شود. این کارشناسان وظیفه دارند که در حفظ آثار تاریخی و هویت ملی کوشا باشند و اجازه ندهند افراد فرصت سوء استفاده پیدا کنند، بر اساس دیدگاه این کارشناسان هر عمل و اعمالی که فرد انجام دهد تا عتیقه را به خارج از کشور ارسال کند در حکم قاچاق عتیقه می باشد. قاچاق عتیقه معمولا به صورت محدود است و ممکن است از گروهی شامل چند نفر نیز تشکیل شده باشد، این افراد همه کارهایشان بر اساس برنامه ریزی و هدف خاصی است به همین دلیل پیدا کردن این افراد و مجازاتشان کار سختی می باشد، گاهی مواقع افرادی که قاچاق عتیقه را انجام می دهند در گمرگ توسط مامور شناخته می شود و مامور از ادامه ی کارشان جلوگیری می کند. برای رسیدگی به اینگونه جرم کارشناس دادگستری عتیقه، قیمت و ارزش عتیقه را مشخص می کند و اشیاء عتیقه آن ها نیز به میراث فرهنگی ارسال می شود و از آن لحظه به بعد متعلق میراث فرهنگی است، مجازات این افراد هم توسط قاضی مشخص می شود و ممکن است مجازات هایی مانند حبس، زندان، شلاق، اعدام، جریمه نقدی، ضبط اموال و... برای آن ها در نظر گرفته شود، البته اگر برای اولین بار این کار را انجام داده باشد معمولا با توجه به نوع جرم ممکن است به پرداخت جزای نقدی و ضبط امول اکتفا شود اما اگه این کار تکرار شود مجازات های سنگینی در نظر می گیرند و تحت هیچ شرایطی از مجازاتشان صرف نظر نمی کنند. چون کار آن ها خدشه به هویت ملی است و یکی از مهم ترین موضوعاتی می باشد که کارشناس رسمی عتیقه و قاضی رسیدگی به آن را در الویت کاری خود قرار می دهند. کارشناس رسمی موزه برای پیشگیری از قاچاق عتیقه و کم شدن پرونده در این زمینه از افراد خواهشمند است که با داشتن علم نسبت به مجازات هایی شدیدی که در صورت افشاء شدن قاچاق عتیقه اعمال می شود از انجام این کار صرف نظر کنند و همچنین به افرادی که از ترس از دست دادن اشیاء عتیقه خود اقدام به قاچاق عتیقه می کنند، این اطمینان را می دهد که اگر عتیقه متعلق به خودشان باشد و به میراث فرهنگی تعلق نداشته باشد می توانند در منزل خود نگهداری کنند و احتیاح به قاچاق برای حفظ آن نمی باشد.